De sigarenrokende neuropatholoog en psychiater Aloysius Alzheimer (1864–1915) overleed aan hartfalen op slechts 51-jarige leeftijd. Alzheimer beschreef de ziekte die naar hem vernoemd is, maar hij deed eveneens microscopisch onderzoek naar andere ziekten van het zenuwstelsel [1].
Dankzij journalist Hugo Borst was er de afgelopen jaren veel belangstelling voor deze verwoestende aandoening. Hij schreef wekelijks een column in de krant over het ziekteproces van zijn moeder, ‘Ma’. Dat resulteerde uiteindelijk in het gelijknamige boek. Samen met Carin Gaemers stelde hij het “Scherp op Ouderenzorg” manifest op. Zij wonnen daarmee de Machiavelliprijs 2016 [2]. De tien aanbevelingspunten werden door de Tweede Kamer ruimschoots gesteund. Samenvattend: meer en betere zorg. En er kwam geld beschikbaar.
Met het behandelen van de ziekte zélf zijn we nog niet veel opgeschoten, laat staan met het voorkómen ervan. Maar lees verder. Er is hoop.
De amyloïde hypothese
Deze houdt in, dat de ophoping van het eiwit bèta-amyloïde in de hersenen de oorzaak zou zijn, of althans een belangrijk aspect in het veroorzaken van de ziekte. Maar deze lang volgehouden hypothese blijkt onhoudbaar. Dat werd pijnlijk duidelijk op 7 januari 2018 toen persbureau Reuters met het volgende bericht kwam: “Pfizer ends research for new Alzheimer’s and Parkinson’s drugs” [3].
En als je dit hieronder leest, dan zakt de moed je in de schoenen …
“Pfizer has invested heavily in research for Parkinson’s and Alzheimer’s, and is one of several drugmakers, along with GlaxoSmithKline and Eli Lilly that is part of the Dementia Discovery Fund [4], a venture capital fund launched in 2015 by industry and government groups that seeks to develop treatments for Alzheimer’s”. En dan te bedenken dat er zo’n driehonderd onderzoekers aan het project hebben gewerkt. Interessant in deze is dat Pfizer ook de ontwikkeling van medicijnen voor Parkinson beëindigt. Wat zou het verband zijn? Het lijkt toch geen ‘rocket science’ te zijn, als je wilt inzien dat beide aandoeningen multifactorieel zijn en er dus nooit één medicijn voor gevonden kán worden.
Hoe staan we er in Nederland voor?
“Op 21 september 2017, op Wereld Alzheimer Dag, werd Hersenonderzoek.nl gelanceerd; een digitale omgeving die is ontwikkeld door de Deltaplan Dementie lidorganisaties Hersenstichting, VUmc en Alzheimer Nederland. Op de website kunnen mensen zich aanmelden om deel te nemen aan hersenonderzoek en hun brein laten testen. De testresultaten geven onderzoekers inzicht in de (hersen)gezondheid van de deelnemer, nu en in de toekomst. Zo kan de ontwikkeling van dementie steeds beter in een vroeg stadium gevolgd worden en behandelwijzen hierop worden aangepast” [5]. “Zo kan de ontwikkeling van dementie steeds beter in een vroeg stadium gevolgd worden en behandelwijzen hierop worden aangepast”. Maar dit is nu juist het probleem: er bestaat geen behandelwijze in de Nederlandse reguliere medische wereld. Sterker nog, waar er wel is, althans wordt gesuggereerd, leidt het vaak tot nog ernstiger problematiek door de (bij)werkingen van de voorgeschreven medicatie.
”Het Deltaplan Dementie is het nationale programma om samen het hoofd te bieden aan de gevolgen van dementie”. “Het hoofd te bieden aan de gevolgen van”, niet: “het voorkómen van” of “het genezen van”. “Dementie? Alleen samen keren wij het tij”. Denk het niet. Het tij wordt gekeerd door individuele onderzoekers (en hun teams!, met 30 jaar research achter de rug), zoals Dale E. Bredesen MD, die het boek schreef: “The end of Alzheimer’s” [6]. Zeer informatief ook is het interview met Bredesen, met uitvoerige tekstverklaring [7]. Wie is Bredesen?
Dale E. Bredesen, M.D., is a professor of neurology at the Easton Laboratories for Neurodegenerative Disease Research at the David Geffen School of Medicine at the University of California, Los Angeles (UCLA). Hoe ‘alternatief’ is dat?
Wat vindt Stichting Alzheimer Nederland?
“Alzheimer Nederland wordt vaak benaderd over behandelingen die dementie zouden voorkomen of genezen. In de rubriek ‘Alternatieve behandelingen’ bekijken we of er bewijs is voor de behandeling. Tot op heden hebben de onderzoeken naar alternatieve behandelingen helaas geen positieve resultaten opgeleverd” [8]. We gaan eens op de website kijken. En wat staat er boven aan de lijst ‘alternatieve geneeswijzen’? “Het Bredersen protocol”! Consequent wordt de naam verkeerd geschreven. Het moet zijn Bredesen in plaats van Bredersen. Hoe serieus moet je de ‘recensie’ dan nog nemen? Inmiddels ben ik van mening dat dit soort stichtingen, of patiëntenverenigingen in het algemeen, niet veel goeds brengen. Zij zijn de hoeders van de status quo. De organisatie heeft een belang: haar eigen voortbestaan. Vandaar ook op de ‘home’ pagina de oproep: doneer nu! En natúúrlijk, als er geld over is, gaat dat naar onderzoek. De vraag blijft echter: waarom is er na tientallen jaren en miljarden dollars en guldens en euro’s geen enkel resultaat behaald? Dan zou je toch tot de conclusie kunnen komen, dat mogelijk in de verkeerde richting wordt gezocht? En dat is het geval, zoals Bredesen aantoont.
Er is nog meer kennis beschikbaar
Het tij wordt ook gekeerd door Amy Berger. MS, CNS (Certified Nutrition Specialist), NTP [9]. Zij schreef het boek “The Alzheimers Antidote”. Ondertitel: ‘Using a Low-Carb, High-Fat Diet to Fight Alzheimer’s Disease, Memory Loss, and Cognitive Decline’. Voorwoord van neuroloog David Perlmutter, schrijver van ‘Grain Brain’, in het Nederlands vertaald als ‘Het Gluten Gevaar’. Ik las het boek en was onder de indruk. Tipte Fred Meijroos, de gedreven uitgever van succesboeken punt nl. En ja, hij pikte het op. Je kunt het boek nu dus in het Nederlands lezen: ‘De Alzheimer Aanpak’ [10]. Berger geeft je aan het einde van haar boek nog een ‘recept’ mee, hoe je het krijgen van Alzheimer kunt bevorderen en je hersenen kunt beschadigen, quoot:
- beroof ze van cholesterol
- beroof ze van omega-3 vetten
- stop ze vol met geoxideerde plantaardige oliën
- vermijd dierlijke vetten die robuuste mensen duizenden jaren hebben gevoed
- stop ze zó vol met koolhydraten, dat ze deze niet meer kunnen omzetten, en dat als beschermende maatregel het gebruik van glucose zelfs wordt uitgeschakeld
- benadruk dat een ‘gezonde eetwijze’ heel weinig dierlijke voedingsmiddelen bevat –vooral dierlijk vet- en dat granen met een hoge glycemische index de basis van de eetwijze moeten vormen
“En als ik alles nog erger wilde maken en er absoluut voor wilde zorgen dat de hersenen niet de essentiële voedingsstoffen kregen die ze nodig hebben, zou ik ze ook op het farmacologisch front aanvallen”, quoot:
- neem een statine of een ander medicijn om de cholesterol te verlagen (lees ook de ‘Epiloog’ in ‘Stille Slopers’ over dit onderwerp, WZ)
- neem langdurig een maagzuurremmend middel of andere antacida” (maagzuurremmers, hier te lande met het eufemisme ‘maagbeschermers’ aangeduid, godbetert, terwijl de maagzuurproductie met de leeftijd alleen maar afneemt [Krentz et al]… en hoe doden we ongewenste elementen in onze maag en hoe verteren we eiwitten? Inderdaad, met maagzuur, WZ)
Verder noemt Berger nóg zeven punten waarmee je je hersenen kunt beschadigen dan wel onthouden van de benodigde ‘voeding’. Gelukkig, in tegenstelling tot wat het Deltaplan Dementie je wil laten geloven, zijn er dus wel degelijk wetenschappelijke ontwikkelingen, die niet alleen hoop bieden maar ook tot concrete resultaten hebben geleid. Inmiddels zijn er door Bredesen al honderden artsen opgeleid. Ben benieuwd wie de eerste Nederlandse arts wordt!
Wat ik mij nu wel in gemoede afvraag: als ik, als belangstellende leek, deze informatie gemakkelijk kan vinden, hoe komt het dan dat wetenschappers, onderzoekers en organisaties die met het onderwerp beroepshalve bezig zijn, dit geheel lijken te negeren? Het antwoord is: cognitieve dissonantie. Wat was dat ook alweer? Zie bladzijde 181, 182, 183 en 199 van ‘Stille Slopers’. Toch een citaat: “Wetenschappers die hun identiteit hebben verbonden aan een hypothese zijn vrijwel per definitie blind en doof voor argumenten die hun hypothese ondermijnen”.
Bronnen en Verdieping.
[1] https://nl.wikipedia.org/wiki/Alois_Alzheimer
[2] https://stichtingmachiavelli.nl/winnaars/machiavelliprijs-2016-voor-hugo-borst-carin-gaemers/
[3] https://www.reuters.com/article/us-pfizer-alzheimers/pfizer-ends-research-for-new-alzheimers-parkinsons-drugs-idUSKBN1EW0TN
[4] https://theddfund.com
[5] https://www.deltaplandementie.nl/nl/home/prof-dr-ir-charlotte-teunissen-‘de-diagnose-van-mijn-beste-vriendin-heeft-de-kijk-op-mijn-werk
De eerste hoogleraar neurochemie in Europa is Charlotte Teunissen. Zij kwam in 2018 in het nieuws door haar aankondiging dat in 2019 een bloedtest op de markt zal komen die de pijnlijke ruggenprik kan vervangen, waardoor de ziekte van Alzheimer al kan worden opgespoord vóórdat de eerste symptomen zich aandienen. Teunissen en collega Scheltens (directeur van het Alzheimer Centrum van Amsterdam UMC) zien hier veel in. En voor mensen die met geheugenklachten naar de dokter gaan is zo’n test natuurlijk minder belastend. Maar dan. Behandeling is er niet in Nederland. En wil je het weten of je een risco loopt en vervolgens met een postieve uitslag moet leven, terwijl het helemaal niet zeker is dat je de ziekte ook krijgt? Hoe groot is eigenlijk je risico, so wie so?
In Amerika krijgt zo’n 9% van de bevolking een vorm van Alzheimer Dat is een op de elf. Heb je van een van je ouders het ApoE4 gen geërfd dan is het risico al opgelopen tot 30% en heb je het gen van beide ouders gekregen, dan loopt het al op tot meer dan 50%. Een aantal mensen -wereldwijd- met dit gen hebben een informatieve website opgezet: https://www.apoe4.info/wp/welcome/
[6] Hier kun je het boek van Dale Bredesen inkijken:
Het boek kan ook in Nederland besteld worden. “Dr. Bredesen’s laboratory focuses on identifying and understanding basic mechanisms underlying the neurodegenerative process and the translation of this knowledge into effective treatments for Alzheimer’s disease and other neurodegenerative conditions. He has collaborated on the publication of more than 220 academic research papers.
He and his colleagues have identified several subtypes of Alzheimer’s disease and has developed ReCODE –Reversal of COgnitive DEcline- a protocol that offers a new approach to treatment that has reversed symptoms in patients with mild cognitive decline and Alzheimer’s disease.
(The method was initially called MEND, for Metabolic Enhancement for NeuroDegeneration, but now out of date and replaced by the more advanced ReCODE protocol).
Dr. Bredesen received his undergraduate degree from the California Institute of Technology and his medical degree from Duke University. He served as a Resident and Chief Resident in Neurology at the University of California, San Francisco (UCSF). He was the Founding President and CEO of the Buck Institute for research on Aging and Adjunct Professor at UCSF”. Een citaat, zodat je een indruk krijgt: “Alzheimer’s disease is a complex, multifaceted condition that affects nearly 44 million people worldwide. Dr Dale Bredesen identifies the defining characteristics of this disease and enumerates its primary subtypes:
1. The inflammatory subtype of Alzheimer’s disease.
A type characterized by systemic inflammation, reflected in such laboratory results as a high hs-CRP (high sensitive C-reactive protein), low albumin/globulin ratio, and high cytokine levels such as interleukin-1 and interleukin-6
2. The atrophic subtype of Alzheimer’s disease – a reduction in support for synaptogenesis. A type characterized by an atrophic profile, with reduced support from molecules such as estradiol, progesterone, brain-derived neurotrophic factor (BDNF), nerve growth factor (NGF), testosterone, insulin, and vitamin D, often accompanied by increased homocysteine and insulin resistance, the last feature of which Dr. Bredesen refers to as type 1.5 or glycotoxicity.
3. The cortical subtype of Alzheimer’s disease – an environmental toxin-related type associated with chronic inflammatory response syndrome (CIRS) that presents with more general cerebral atrophy and frontal-temporal-parietal abnormalities, resulting in an emphasis on executive deficits, rather than the more amnestic quality of hippocampal impairment. Although the subtypes vary in their causes and manifestation and often overlap to some degree, Dr. Bredesen explains that the underlying pathological features –the accumulation of amyloid beta plaques and tau tangles- are unifying aspects of the disease. He adds that how these features play out in the somewhat fragile environment of the brain depends on a wide array of contextual parameters, such as genetics and lifestyle factors, including diet, sleep, exercise, and environmental exposures”.
[7] https://www.foundmyfitness.com/episodes/dale-bredesen
(1.08.21)
[8] https://www.alzheimer-nederland.nl/nieuws/alternatieve-geneeswijzen-bredersen-protocol
[9] http://www.tuitnutrition.com/p/about-tuit-nutrition.html
[10] https://www.succesboeken.nl/Inkijken/9789492665133.pdf
Update 5 februari 2019: En hier houdt het niet op, want Reuters kwam op 30 januari 2019 met het volgende bericht: “Roche, AC Immune drop Alzheimer drug trials after setback”. (Het Zwitserse) “Roche Holding and partner AC Immune SA called a halt to two late-stage clinical trials of their crenezumab drug for early Alzheimer’s, the latest in a string of failures to find a treatment for the progressive brain disease”. De ene mislukking na de andere. Het is geen wonder, als je in kunt of wilt zien dat men met monotherapie op het verkeerde spoor zit bij deze multifactoriële aandoening. De Belgische hoogleraar Christine van Broeckhoven verklaarde in een interview in 2012 al: “Een pil om dementie te genezen komt er nooit”. Ook andere bedrijven haakten af. “Drugmakers such as Eli Lilly, AstraZeneca Plc and Johnson and Johnson have all abandoned trials testing their experimental drugs”. “… experimental Alzheimer’s drugs have had a dismal track record, with more than 100 failures”.